ช่วงเวลาหลังคลอดและเลี้ยงลูกเป็นช่วงเวลาที่คุณแม่ทั้งมีความสุข และเหน็ดเหนื่อย ต้องทุ่มเททั้งพลังกาย พลังใจในการเลี้ยงลูก อีกทั้งยังต้องเผชิญความเปลี่ยนแปลงที่เกิดขึ้นกับร่างกาย อารมณ์ และจิตใจ การดูแลสุขภาพกายใจคุณแม่จึงมีความสำคัญค่ะ ความเข้าใจและแรงสนับสนุนจากคนรอบข้างหรือผู้ใกล้ชิดจะเป็นส่วนสำคัญที่จะช่วยให้แม่ผ่านช่วงเวลานี้ไปได้อย่างมีความสุข ไม่เหน็ดเหนื่อยจนเกินไป วันนี้มีคำแนะนำในการดูแลกายใจและเต้านมหลังคลอดมาฝากคุณแม่กันค่ะ

คำแนะนำในการดูแลสุขภาพทั่วไปหลังคลอด

            • รับประทานอาหารให้ครบ 5หมู่รับประทานหลายหลาก

            • หาเวลาสักสั้นๆ 5-10 นาทีทกวัน ทำในสิ่งที่ชอบหรือหลับตานิ่งๆ ฟังเพลง แช่เท้าในน้ำอุ่น เพื่อให้ได้ผ่อนคลาย

            • เลือกเสื้อชั้นในที่รองรับเต้านมพอดี ไม่แน่นหรือหลวมเกินไป การนำยกทรงผิดขนาดมาใส่อาจจะเป็นเหตุให้เต้าต้องหย่อนยานลงได้ ส่วนเสื้อชั้นในที่คับเกินไปจะกดทับท่อน้ำนมและทางเดินของน้ำเหลือง เกิดการคั่งค้าง บวมของเต้านมได้

            • ถ้ามีข้อสงสัยสอบถามหรือไปที่คลีนิกนมแม่ที่ใกล้บ้าน ซึ่งปัจจุบันสามารถติดต่อได้หลายช่องทาง

คำแนะนำในการดูแลเต้านม

            เต้านมแม่เป็นอวัยวะที่มีความเปลี่ยนแปลงมากที่สุด เพราะมีการสะสมของเลือดและน้ำเหลืองจำนวนมาก เพื่อใช้ในการสร้างน้ำนมให้แก่ลูก คุณหมอมีท่าบริหารเต้านมของคุณแม่ที่จะช่วยรักษาความสวยงามของเต้านมและบรรเทาอาการเมื่อยล้าที่อาจเกิดขึ้นทำได้ง่ายๆ ดังนี้ค่ะ

ภาพประกอบท่าที่ 1

ท่าที่ 1 : ยืด ไหล่และหลัง คุณแม่สามารถจะยืนหรือนั่งทำก็ได้ เพียงแค่ประสานมือแล้วยืดขึ้นเหนือศีรษะ แล้วเหยียดยืดไปซ้าย-ขวา-หน้า-หลัง ปิดท้ายด้วยการหมุนรอบเป็นวงกลม (หมุนเฉพาะลำตัวและแขน ส่วนสะโพกลงมาไม่ต้องขยับนะคะ) ทำซ้ำ 5 ครั้งหรือมากกว่าตามสะดวกค่ะ

ภาพประกอบท่าที่ 2

ท่าที่ 2 : วิธีการบริหาร นั่งขัดสมาธิกับพื้นหลังตั้งตรงยกมือ 2 ข้างพนมมือเข้าหากันโดยไม่ชิดหน้าอกเกร็งกล้ามเนื้อบริเวณหน้าอก ต้นแขนและดันฝ่ามือทั้ง2ข้างให้แน่นที่สุดค้างไว้นับ 1-10 ทำซ้ำ 10 ครั้ง

ท่าเตรียมก่อนให้นมลูก

โกย : ใช้ฝ่ามือวางบริเวณรักแร้ ลงน้ำหนักที่ปลายนิ้ว กดไล่จากรักแร้มาที่บริเวณลานนม ทำซ้ำจากจนรอบเต้านมโดยใช้มือหนึ่ง ประคองเต้านมไปด้วย

ตบ : ใช้ปลายนิ้วซ้อนใต้เต้านม ตบหรือลูบเบาๆไล่จากฐานนมด้านล่างล่างขึ้นมาที่ลานนม

คลึง : ใช้ปลายนิ้วนวดวนเป็นวงกลม โดยรอบเต้านม หากพบก้อนตึงให้ค่อยๆนวดคลึง

ยืด : วางนิ้วชี้ของมือทั้งสองลงบนหน้าอก กดลงบนเต้านมพร้อมๆ กับลากนิ้วทั้งสองออกจากกัน ทำเช่นนี้โดยรอบเต้านม

จิ้ม : ใช้ปลายนิ้วชี้กดและคลึงเบาๆ ลงบนขอบลานนมโดยรอบ แล้วคลึงหัวนมเบาๆ เพื่อเป็นการกระตุ้นก่อนให้นม

infographic

            การเลี้ยงลูกและการเลี้ยงลูกด้วยนมแม่เป็นการเรียนรู้ตลอดชีวิต และเป็นการร่วมกันสร้างของทุกคนในครอบครัว มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย ขอเป็นกำลังใจให้ทุกท่านปรสบความสำเร็จและมีความสุขกับการเลี้ยงลูกนะคะ

เรียบเรียงโดย : กองบรรณาธิการ มูลนิธิศูนย์นมแม่แห่งประเทศไทย