สถานการณ์ปัจจุบันที่ยังมีการระบาดของเชื้อโควิด 19 ในหลายประเทศทั่วโลก ถึงแม้ว่าประเทศไทยจะสามารถควบคุมการระบาดในรอบแรกได้ค่อนข้างดีและยังไม่พบการระบาดระลอกสองแต่ทุกคนก็ไม่ควรประมาท ในแม่ตั้งครรภ์นั้นเนื่องจากประกอบด้วยทั้งตัวคุณแม่ที่ตั้งครรภ์เองก็ยังมีลูกในครรภ์ด้วยจึงนับได้ว่าแม่ตั้งครรภ์น่าจะเป็นประชากรกลุ่มที่ต้องมีการดูแลตนเองให้มากขึ้นในสถานการณ์เช่นนี้เพื่อให้คุณแม่ตั้งครรภ์มีสุขภาพแข็งแรงสามารถคลอดได้อย่างปลอดภัยทั้งแม่และลูก ในเบื้องต้นนั้นคุณแม่ตั้งครรภ์ทุกรายจะได้รับการซักประวัติโดยละเอียดเกี่ยวกับความเสี่ยงต่อการสัมผัสโรคและได้รับการประเมินว่าอยู่ในกลุ่มใดและควรปฎิบัติตัวต่างกันอย่างไร อันประกอบด้วย 3 กลุ่มคือ

            
กลุ่มหนึ่ง:แม่ตั้งครรภ์ความเสี่ยงต่ำ

            
กลุ่มสอง:แม่ตั้งครรภ์ที่เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อโควิด 19

            
กลุ่มสาม:แม่ตั้งครรภ์ที่มีการติดเชื้อโควิด 19

แม่ตั้งครรภ์ความเสี่ยงต่ำ

            กลุ่มแม่ตั้งครรภ์ที่เสี่ยงต่ำที่จะติดเชื้อ คือ แม่ตั้งครรภ์ปกติที่ไม่มีไข้ ไม่มีอาการแสดงของโรคหวัดหรือติดเชื้อไวรัส ไม่มีประวัติเดินทางมาจากพื้นที่ที่มีการระบาดของโควิด 19 และไม่มีประวัติสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ที่ติดเชื้อโควิด 19 การปฏิบัติตัวของคุณแม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้ควรใช้หลัก 3 ล ดังนี้

             • เลี่ยง : หลีกเลี่ยงการสัมผัสหรืออยู่ใกล้ชิดกับผู้ที่มีไข้ ไอ หรืออาการของโรคหวัดอื่น, หลีกเลี่ยงการเข้าไปในสถานที่ที่มีผู้คนแออัดหรือรวมกลุ่มกันเป็นจำนวนมาก, หลีกเลี่ยงการใช้ภาชนะในการรับประทานอาหารและของใช้ส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น, หลีกเลี่ยงการใช้มือสัมผัสบริเวณใบหน้า ปาก จมูก หรือขยี้ตา

            
• ลด : ลดการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้อื่น โดยการรักษาระยะห่างในการอยู่ร่วมกับบุคคลอื่นด้วยการอยู่ห่างกัน 1-2 เมตร, ใส่หน้ากากอนามัยหรือหน้ากากผ้าเมื่อต้องออกนอกบ้าน

             • ดูแลตนเอง : ล้างมือบ่อยๆ ด้วยสบู่และน้ำสะอาด หรือใช้แอลกอฮอล์ 70%, รับประทานอาหารที่สะอาดปรุงสุกใหม่ และแม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้สามารถไปฝากครรภ์ได้ตามปกติ

แม่ตั้งครรภ์กลุ่มเสี่ยงติดเชื้อโควิด 19

             แม่ตั้งครรภ์กลุ่มเสี่ยงติดเชื้อโควิด 19 คือกลุ่มแม่ตั้งครรภ์ที่มีประวัติเดินทางจากพื้นที่กลุ่มเสี่ยง หรือสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยโควิด 19 ในแม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้จะได้รับการตรวจเชื้อในวันแรกที่ได้รับการวินิจฉัยว่ามีเชื้อโควิด 19 หรือไม่ ในระหว่างนั้นแม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้ควรปฏิบัติดังนี้

             • แยกตนเองออกจากครอบครัวเพื่อสังเกตอาการจนครบ 14 วัน

            
• ไม่ใช้สิ่งของส่วนตัวร่วมกับผู้อื่น, ไม่ออกไปที่ชุมชนหรือที่สาธารณะ, งดการอยู่ใกล้กับผู้อื่นในระยะ 2 เมตร

            
• ถ้ามีกำหนดหรือนัดฝากกครรภ์อยู่ในระหว่างช่วงที่ต้องเฝ้าระวัง 14 วัน ให้แจ้งที่สถานพยาบาลที่ฝากครรภ์เพื่อพิจารณาเลื่อนนัด และปฏิบัติตามคำแนะนำของเจ้าหน้าที่

            
• ในกรณีที่แม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้มีอาการเจ็บครรภ์หรือเกิดภาวะฉุกเฉินที่จำเป็นต้องไปโรงพยาบาล ต้องแจ้งเจ้าหน้าที่ให้ทราบว่าตนเองอยู่ในระหว่างการเฝ้าระวัง 14 วัน

แม่ตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อโควิด 19

            ส่วนกลุ่มของแม่ตั้งครรภ์ที่มีการติดเชื้อโควิด 19 นั้น ถ้าตรวจพบเชื้อจะได้รับการรักษาในโรงพยาบาลจนกว่าจะตรวจไม่พบเชื้ออยู่แล้ว และจากหลักฐานทางการแพทย์ที่มีรายงานมาจากต่างประเทศ พบว่าอาการป่วยของแม่ตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อโควิด 19 ไม่ได้มีอาการมากไปกว่าคนปกติที่ไม่ได้ตั้งครรภ์ การดูแลแม่ตั้งครรภ์กลุ่มนี้ก็คล้ายกับผู้ติดเชื้อโควิดที่ไม่ได้ตั้งครรภ์ แต่ที่เพิ่มเติมคือต้องมีการประเมินการเจริญเติบโตของทารกในครรภ์เป็นระยะร่วมด้วย

            
โดยสรุปเกี่ยวกับข้อควรปฏิบัติของแม่ตั้งครรภ์ในช่วงการระบาดของโควิด 19 คือ

            
• ดูแลสุขภาพร่างกายของตนเองให้แข็งแรง ไม่เข้าไปในพื้นที่ที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อจากบุคคลอื่น ดูแลตนเองและลูกในครรภ์ตามคำแนะนำของบุคลากรทางการแพทย์

            
• ถ้าพบว่าตนเองเป็นบุคคลกลุ่มเสี่ยงที่จะติดเชื้อโควิด 19 ให้ไปทำการตรวจหาเชื้อที่สถานบริการสาธารณสุข และแยกตัวเองจากผู้อื่น 14 วัน ถ้าต้องไปใช้บริการที่สถานพยาบาลให้แจ้งเจ้าหน้าที่ทุกครั้งว่าตนเองเป็นบุคคลกลุ่มเสี่ยง

        


อย่าลืมนะคะ คุณแม่ทุกคนที่จำเป็นต้องออกจากบ้านต้องสวมหน้าการอนามัยหรือหน้ากากผ้า ล้างมือบ่อยๆ และรักษาระยะห่างทางสังคมกับบุคคลอื่นเท่าที่จะเป็นไปได้ เพื่อลูกน้อยและตัวคุณแม่เองค่ะ

ผู้เรียบเรียง ผศ.พญ.สาวิตรี สุวิกรม

สูติ-นรีแพทย์ประจำศูนย์นมแม่

โรงพยาบาลเจริญกรุงประชารักษ์ สำนักการแพทย์ กรุงเทพมหานคร

เอกสารอ้างอิง

1. แนวทางเวชปฏิบัติ การดุแลรักษาสตรีตั้งครรภ์ที่ติดเชื้อโควิด-19, version2, ราชวิทยาลัยสูตินรีแพทย์แห่งประเทศไทย, 2563

2. แนวทางเวชปฏิบัติ การวินิจฉัย การดูแลรักษาและป้องกันการติดเชื้อในโรงพยาบาล กรณีโรคติดเชื้อไวรัส โคโรนา 2019, กรมการแพทย์, 2563

3. Wang C, Horby PW, Hayden FG, Gao GF. A novel coronavirus outbreak of global health concern. Lancet. 2020 Feb 15;395(10223):470-3.

4. Chen N, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet 2020; 395(10223):507-13.